Giải Bài Toán Cực Trị Số Phức Bằng Phương Pháp Hình Học Giải Tích
- Nguyễn Hữu Tình
Tài liệu gồm 26 trang được biên soạn bởi thầy Nguyễn Hữu Tình (giáo viên trường THPT chuyên Võ Nguyên Giáp – Quảng Bình) hướng dẫn giải bài toán cực trị số phức bằng phương pháp hình học giải tích. Đây là lớp các bài toán vận dụng cao số phức và thường xuất hiện trong đề thi THPT Quốc gia.
Trong chương trình Toán THPT, phần Đại số, cụ thể là phần Số học lớp 12, học sinh được hoàn thiện hiểu biết về các tập hợp số thông qua việc cung cấp một tập hợp số mới gọi là Số phức. Trong chương này, học sinh đã bước đầu làm quen với các phép toán cộng, trừ, nhân, chia, khai căn, lũy thừa; lấy môđun, … các số phức.
Bằng cách đặt tương ứng mỗi số phức z = x + yi (x, y ∈ R) với mỗi điểm M(x;y) trên mặt phẳng tọa độ Oxy, ta thấy giữa Đại số và Hình học có mối liên hệ khá “gần gũi”. Hơn nữa, nhiều bài toán Đại số bên Số phức, khi chuyển sang Hình học, từ những con số khá trừu tượng, bài toán đã được minh họa một cách rất trực quan, sinh động và cũng giải được bằng Hình học với phương pháp rất đẹp.
Đặc biệt, trong các kỳ thi Đại học, Cao đẳng và THPT Quốc gia những năm gần đây, việc sử dụng phương pháp Hình học để giải quyết các bài toán về Số phức là một trong những phương pháp khá hay và hiệu quả, đặc biệt là các bài toán về Cực trị trong số phức. Hơn nữa, với những bài toán Hình học theo phương pháp trắc nghiệm, nếu khi biểu diễn được trên giấy thì qua hình ảnh minh họa, ta có thể lựa chọn đáp án một cách dễ dàng.
Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy, việc chuyển từ bài toán Đại số nói chung và Số phức nói riêng sang bài toán Hình học ở nhiều học sinh nói chung còn khá nhiều lúng túng, vì vậy việc giải các bài toán về Số phức gây ra khá nhiều khó khăn cho học sinh. Bài toán Cực trị Số phức thông thường thì có khá nhiều cách lựa chọn để giải như dùng Bất đẳng thức, dùng Khảo sát hàm số …
Qua chuyên đề này, tác giả muốn gợi ý cho học sinh một lối tư duy vận dụng linh hoạt các phương pháp chuyển đổi từ bài toán Đại số sang Hình học, giúp các em có cái nhìn cụ thể hơn về việc chuyển đổi đó và vận dụng tư duy này cho những bài toán khác. Với mục tiêu đó, trong chuyên đề này, tác giả chỉ tập trung giải quyết bài toán theo hướng Hình học, không đặt nặng việc so sánh phương pháp nào nhanh hơn, tối ưu hơn phương pháp nào.
